TÜRKİYE’DEN TİCARETİ DURDURMA KARARI

Ticaret Bakanlığı geçtiğimiz günlerde, devlet düzeyinde alınan tedbirlerin ikinci aşamasına geçildiğini, İsrail’le ilgili ihracat ve ithalat işlemlerinin tüm ürünleri kapsayacak şekilde durdurulduğunu duyurdu.

Bakanlık açıklamasında, “İsrail hükümeti, Gazze’ye kesintisiz insani yardım akışına izin verinceye kadar Türkiye söz konusu yeni tedbirleri kesin ve kararlı bir şekilde uygulayacaktır” ifadeleri kullanıldı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye’nin İsrail ile ticareti durdurma kararıyla ilgili, “Adımın sonuçlarını iş dünyası ile eşgüdümle yürüteceğiz” dedi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, bu kararın amacının Netanyahu yönetimini ateşkese zorlamak olduğunu söyledi.

KRİTİK ENDÜSTRİLERDE KRİZİN EŞİĞİNDE

Türkiye’nin aldığı bu karar İsrail basınında geniş yankı uyandırdı.

Türkiye’nin İsrail’e uyguladığı ticaret ambargosu, ithalata dayalı bir ortamın ardından İsrail endüstrisini özellikle zayıflatıyor.

İsrail basında yer bulan haberlere göre Türkiye’nin kararı İsrail’de tam bir sürpriz olarak karşılandı.

Bu karar ile birlikte İsrail kendini, yıllarca ithalatı teşvik ettikten sonra petrol, çimento, elektrik kabloları üretimi gibi acil durumlarda ekonominin işlevsel devamlılığı açısından kritik olan endüstrilerdeki fabrikalarla krizin içinde buluyor.

TÜKETİCİNİN CÜZDANINDA DA HİSSEDİLECEK

Bu ambargo kararı ile, ülkeye temel hammadde girişi sağlanamayacak. Başka ithalat kaynakları bulmak zaman ve anlaşmalar gerektiriyor ve bu anlaşmalar sağlansa bile, malların fiyatlarının ticareti durdurma kararı öncesinde talep edilen fiyatlardan çok daha yüksek olması bekleniyor.

Bu fiyat farklarının devreye girmesi, halihazırda giderek ağırlaşan hayat pahalılığından şikayetçi olan İsrailli tüketicilerin cüzdanlarında da hissedilecek.

İşte ticareti durdurma kararından en çok etkilenmesi beklenen sektörler…

İNŞAAT-DAİRE FİYATLARI ARTACAK

İsrail’in Türkiye ile ticaretinde ilk ciddi hasar, yaklaşık bir ay önce Türkiye’nin İsrail’e ihracatını 54 kategorideki ürünlerle sınırlandırması üzerine inşaat ve sanayi sektörü tarafında yaşanmıştı.

Dolayısıyla ticaretin tamamen durdurulmasının altyapı ve inşaat alanında daha fazla hasara yol açamayacağı tahmin edilirken, şu ana kadar listede yer almayan diğer alanların da karardan etkileneceği öngörülüyor.

Türkiye’nin aldığı kararın ardından İsrail son haftalarda alternatif bulma arayışında.

Yetkililer, Mısır ve İspanya’dan çimento ithalatı için girişimlerde bulunuyor.

İsrail’in Türkiye’den en çok ithal ettiği ürünler arasında inşaat sektöründe kullanılan cam, alüminyum profiller, kimyasallar ve boyalar yer alıyor.

İsrail medyasında yer alan haberlere göre şu an bu ürünlere alternatifler aranıyor.

Ambargo nedeniyle İsrail’de daire fiyatlarının iki nedenden dolayı keskin bir şekilde artması bekleniyor: İnşaattaki yavaşlama, daire arzında da azalmaya yol açacak.

Müteahhidlerin henüz zararına satış yapmaya hazır olmaması nedeniyle, tedarik edilemeyen ürünlerin fiyatlarındaki artış eninde sonunda daire fiyatına yansıyacak.

NAKLİYE-KARGO SEKTÖRÜ ETKİLENECEK

Türkiye’den İsrail’e giden kargonun büyük çoğunluğu deniz yoluyla ulaştırılıyordu.

İsrail basınına göre Türkiye Ticaret Bakanlığı’nın ticareti durdurmaya ilişkin resmi kararından ilk etkilenen denizcilik sektörü oldu.

Türkiye’nin İsrail için önemli bir ithalat noktası haline gelmesinin nedenlerinden biri de iki ülke arasında nispeten kısa mesafe.

İsrailli yetkililere göre, esas sorun Türkiye’nin güneyinden 18 saatlik bir yolculuk değil.

Savaş ve Husiler nedeniyle ulaşım ücretleri zaten yüzde 20 oranında artmış durumda.

Türkiye ile ticaretin durmasının ardından aranan diğer alternatif kaynaklar daha uzakta olacak ve teslimat süreleri de daha uzun olacak.

HAVACILIK SEKTÖRÜ

Türkiye, İsrail için hava kargosunun dördüncü büyük ithalatçısı konumundaydı. Türkiye, havacılık ve turizm alanında İsrail’in ana ticaret ortaklarından biriydi.

2023’te İsrailli turistlerin ana havacılık destinasyonu Türkiye oldu ve 2,3 milyon yolcu buraya uçtu.

Bağlantılı uçuşlarda merkezi ana şirket Türk Hava Yolları, 2023 yılında İsrail’deki operasyon büyüklüğü açısından yaklaşık 1,1 milyon yolcuyla dördüncü, Pegasus ise yedinci şirket oldu.

Savaş ilerledikçe ve Türkiye’nin İsrail’e yönelik söyleminin ağırlaşmasıyla karşılıklı uçuşlar durma noktasına geldi ve şu anda İsrail ile Türkiye arasında hiç direkt yolcu uçuşu bulunmuyor.

PETROL

İsrail basınına göre enerji piyasası, Türkiye’nin İsrail ile ticari ilişkileri sonlandırma kararının, önemli petrol tedarikçilerinden biri olan Azerbaycan’dan Türkiye’nin İsrail pazarına petrol transferinin durdurulmasını da içerip içermediğini incelemek için önümüzdeki günleri endişeyle bekliyor.

Geçtiğimiz Ocak ayında İsrail, Azerbaycan’ın en fazla ham petrol ihraç ettiği ülke olarak yaklaşık 300 milyon dolar değerinde petrol ithal etmişti.

Azerbaycan’da üretilen ham petrol, Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) boru hattından geçmekte ve Türkiye’nin Ceyhan limanında petrolün rafine edilmesi ve satılması için Hayfa limanında boşaltılan tankerlere aktarılmaktadır.

OTOMOBİL VE ULAŞIM SEKTÖRÜ

Ticareti durdurma kararının İsrailli otomobil ithalatçılarının yanı sıra tüketicilere de zarar vermesi bekleniyor.

Büyük otomobil üreticileri Türkiye’den İsrail’e bir dizi popüler otomobil ihraç ediyor: Hyundai I 20, Toyota Corolla, Ford Transit ve diğerleri.

Otomobil İthalatçıları Birliği’nin verilerine göre, geçen yıl itibarıyla Türkiye’de üretilen 270 bin 23 otomobilin 23 bin 363’ü İsrail’e ithal edildi.